
Nad Notecią, w miejscu, gdzie wzgórza morenowe stromymi uskokami opadają do rzeki położony jest Czarnków,
stary gród piastowski, dziś ośrodek przemysłu drzewnego i spożywczego liczący ponad 13 000 mieszkańców.
Pierwsze wzmianki o Czarnkowie pochodzą z 1025 roku, lecz już wczasach przedhistorycznych istniała tu osada.
Później powstał gród, w 1107 roku zdobyty przez Bolesława Krzywoustego. W 1192 Mieszko Stary
darował zamek czarnkowski Dzierżykrajowi Nałęczowi, który dał początek rodzinie Czarnkowskich. Od XIII wieku
Czarnków był kasztelanią, a prawa miejskie otrzymał w 1397 roku. Czarnkowscy władali miastem do 1727 roku.
W średniowieczu odbywały się tu pograniczne jarmarki. W 1919 roku o miasto toczyli walki powstańcy wielkopolscy.
W Czarnkowie urodził się Janko z Czarnkowa - kronikarz polski z XIV wieku. Tutaj spędził swoją młodość Franciszek
Bartoszek ps. "Jacek" (1910 - 1943), malarz i bojownik Gwardii Ludowej.
Cennym zabytkiem jest późnogotycki kościół, zbudowany w 1580 roku i rozbudowany w XVII i XVIII wieku. Wyposażenie wnętrza
w przeważającej części barokowe: ołtarz, stalle, belka tęczowa.
Renesansowe sÄ… nagrobki Czarnkowskich i kraty z XVII wieku.
Liczne stare obrazy, m.in. z warsztatu pomorskiego z 1630 roku. Uwagę zwraca cynowa trumna sędziwoja Czarnkowskiego z
płaskorzeźbami, scenami z jego życia i portretem trumiennym z 1627 roku. Inne zabytki to dworek klasycystyczny (XVIII wiek)
przy ul. Rybaki 28, liczne domy z XVII i XIX wieku, magazyny zbożowe z I połowy XIX wieku na placu Powstanców
Wielkopolskich u stóp Góry Krzyżowej. Na placu Wolności obok kościoła wznosi się duży pomnik ku czci poległych żołnierzy
radzieckich, zwieńczony czołgiem. Na cmentarzu groby powstańców wielkopolskich. Nad miastem dominuje Góra Krzyżowa, z której roztacza
się piękna panorama miasta i rozległej w tym miejscu doliny Noteci.W parku Staszica rzadko
spotykane na nizinach urządzenia sportowe: skocznia narciarska i tor saneczkowy. Wśród zakładów przemysłowych do
ważniejszych należą: Steico (producent płyt), Vox Industrie (producent mebli drwenianych), SeaKing (producent sprzętu okrętowego), Dora Metal (producent mebli metalowych), "Meblomor" (fabryka mebli okrętowych) oraz browar.
Znakowane szlaki turystyczne: niebieski do Ujścia i Miał, zielony do Trzcianki i Szamotuł.
Krawędź doliny Noteci, przebiegająca przez miasto i jego najbliższe okolice, stanowi granicę dwu różnych obszarów
krajobrazowych; płaskiej równiny nadnoteckiej, pokrytej łąkami - od północy, i - od południa - wzgórz morenowych ponacinanych
głębokimi dolinami.
Szczególnie urozmaicony teren rozciąga się między Czarnkowem, Lubaszem, Gorajem i Ciszkowem. Wysokie wzgórza (o wysokości względnej do doliny Noteci 70-90 m), doliny
niejednokrotnie przypominające doliny podgórskie, piękne lasy o urozmaiconym drzewostanie zyskały tej krainie
miano "Szwajcarii Czarnkowskiej".
Obecnie w mieście trwają prace nad usprawnieniem komunikacji i ogólnym wyglądem miasta. W fazie projektowej jest budowa obwodnicy oraz modernizacja pl. Wolności.