POZNAJ GRZYBY - UNIKNIESZ ZATRUCIA
Hasła "wysyp grzybów" czy "wielkie grzybobranie jesienią 2019 roku" oraz galerie rekordowych łowów zalewają internet i telewizję. Wysyp grzybów potwierdzają ogromne ilości zaparkowanych na poboczach leśnych dróg samochodów. W dniach 3-4 października 2019 r. kolejki, ale tym razem przedszkolaków, ustawiały się przed siedzibą Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Czarnkowie, gdzie grzyboznawca Donata Madaj zaprezentowała grzyby lasów powiatu czarnkowsko - trzcianeckiego i przedstawiła zasady bezpiecznego grzybobrania.
Cykl wystaw prowadzony jest w stacji niemal corocznie od 2010 r. Naturalne okazy kani, koźlarzy, borowików, maślaków, ale także trujących lub niejadalnych grzybów, jak piękne i niebezpieczne muchomory czy krowiaki podwinięte można było zobaczyć z bliska. Wystawa była bez wątpienia ciekawa dla dzieci, niektóre z nich miały jedyną okazję do obejrzenia tak różnych gatunków grzybów w jednym miejscu i w przyszłości, z sukcesem i bezpiecznie, uczestniczyć w grzybobraniu. Jednak należy wspomnieć o wieku, kiedy dziecko może zacząć jeść grzyby, a ten określamy na 7-10 lat, kiedy układ trawienny jest już w pełni rozwinięty. Formą jak najlepszego dotarcia do tej grupy wiekowej było stworzenie maty z elementami runa leśnego, na którym rozlokowano poszczególne gatunki grzybów, dokładnie oznaczone tabliczką ze zdjęciem i nazwą. A wszystko w wiarygodnej scenerii lasu. Prezentacja grzybów objęła około 30 gatunków. Coraz większą popularność zdobywa kulisty grzyb, przypominający do złudzenia kalafior tzw. szmaciak gałęzisty, który również był prezentowany na wystawie. Warto wspomnieć, że przez 24 lata był pod ochroną, ale od 2014 roku można go zbierać legalnie. Podczas wystawy uczestnicy uzyskali odpowiedzi na tematy dotyczące budowy grzybów, cech identyfikujących najważniejsze grzyby jadalne i podobne, często z nimi mylone trujące odpowiedniki, zasad zbierania grzybów, ich znaczenia w ekosystemie, a także rozpoznawania poszczególnych gatunków grzybów. Wystawę wzbogacono planszami edukacyjnymi, które ilustrowały różnice między poszczególnymi gatunkami grzybów oraz przedstawiały zasady prawidłowego zbierania. Najmłodsi chętnie uczestniczyli w tematycznych zgadywankach słownych, krzyżówce oraz dokonywali podziału grzybów na jadalne i niejadalne poprzez umieszczenie danego obrazka we właściwym koszyku. Trudy pokonania drogi z przedszkoli zostały nagrodzone śliwkami i smakołykiem w kształcie grzybka, którymi częstowali się mali grzybiarze. Z wystawą miały okazję zapoznać się głównie dzieci, jednakże z porad mogą skorzystać również osoby dorosłe. Grzyboznawca Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Czarnkowie udziela konsultacji od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:30 do 9:30. Porady są darmowe.
Należy pamiętać, że mimo powtarzanych ostrzeżeń, każdego roku dochodzi do ciężkich zatruć grzybami. Ich przyczyną nie muszą być wcale śmiertelnie niebezpieczne muchomory np. sromotnikowy, bo niemal każda rodzina grzybów ma swoich trujących przedstawicieli. Warto zapamiętać kilka zasad "dobrego grzybobrania": zbierajmy tylko gatunki dobrze nam znane; ze ściółki wyjmujmy całe owocniki, zwracając również uwagę na trzon, który zawiera ważne charakterystyczne cechy umożliwiające odróżnienie gatunków trujących od jadalnych; nie zbierajmy małych grzybów, u których nie wykształciły się jeszcze cechy danego gatunku; pamiętajmy, że większość grzybów trujących to grzyby blaszkowe, a muchomory mają blaszki białe; nie zbierajmy olszówek i innych grzybów szkodliwych dla zdrowia, powodujących zaburzenia żołądkowo - jelitowe; zbierajmy grzyby do przewiewnych koszy lub łubianek, nigdy do plastikowych woreczków, gdyż ulegają zaparzeniu, w wyniku czego powstają w nich substancje trujące; nie przechowujmy potraw z grzybów dłużej niż jeden dzień - nawet w lodówce, pamiętając, że ulegają szybkiemu zepsuciu i powstają w nich substancje trujące.
Celina Mikołajewska
PSSE w Czarnkowie
